nasaba da haka ba, murmusa mata yayi sannan ya ce mata. Mafarin ya iso dole ki tsaya a tsakiyar su, domin iftila'in da yake tafe ya wuce sanin me tunani. Ki taya Abba yaki."



Juyawa yayi a hankali yana tafiya, yayin da yake lalube da sandar shi. Ta jima tsaye a wurin kafin ta wuce ta bawa Barirah umarnin ta kai mata abinci, har cikin dakin ta same ta. A takure kanta a sunkuye.
"Gashi inji uwar gijiyata." Amsa tayi tana me cewa.
"Na gode" sannan ta ajiye abincin tana kallon shi, juyawa Barirah tayi zata fita, Kubra ta ce mata.
"Akwai mutanen da nazo da su, ba zan iya cin abincin suna can a waje ba." Shiru Barirah tayi sannan ta fita zuwa wurin Fulani karama ta gaya mata yadda suka yi. Kallon juna suka yi kafin ta ce mata.
"Ki musu iso, zuwa dakin."
Daga haka ta cigaba da gyara abin da take, abin ya bata mamaki domin dai nan iyakarta ce, kuma taya za ayi ta zo mata har da nuna ga yadda take so.
★‡★
Tsoma isga yayi me ɗauke da gashin saniya, ya watsa a jikin wuta.
Kurawa wutar idanu yayi, kamar wadda aka wurgo shi ta shigo dakin.
"Samu taya haka zai faru?"
Watsa isgar ya yi cikin wuta, sannan ya kuma tsomawa cikin jinin da yake cikin kokon kan mutum ya watsa a wutar.
"Kwantar da hankalin ka! Ai inda ba kasa nan ake gardaman kokuwa."
Inji Samu,
"Amma kasan mun yarda da kai? Kuma a tsawon shekarun nan mun alkawarin ba zaka tab'a barin ya hadu da wata mace."
Mutumin ya fada yana kallon bokan,
"Ƙaddara da rabo!" Ya furta yana kallon mutumin.
"Idan har a kwai su toh babu abin da zamu iya, sai ma mu rasa yadda muke so, dan haka tunda an samu haka zamu yi kokarin da zai saka duniya ta girgiza."


Tashi yayi sannan ya ce mishi.
"Tabbas ina son mu ji sabon labarin nan da gobe da safe!"
"Toh bari mu ga, amma dole sai an d'aga kafa domin ka'idar masarautar ku ce" Samu ya faɗa a hankali yana sauke numfashi.
"Kwana uku na bada ayi duk uwar da za ayi, domin rashin mutunci biki ne, kowa ya yi maka ka rama masa." Gyada kai Samu ya yi, sannan ya ce masa.
"Hmm rikicin duniya da me rai ake yin shi, don haka kwantar da hankalin ka zamu yi kome a hankali."
Fita yayi abin shi, sannan ya bar boka Samu yana aikin tsubacce tsabuccen shi.
★‡★
Tunda suka isa masarautar, Magajiya ta samu labarin ai Waziri ya kai sad'akar Marigayi wurin Fulani karama, ranta ya tab'o. Shigowar Amintacciyar baiwar ta, Zuwaira ta zube a gaban ta, Zuwairah tasan sirrin gulma da munafunci. Gata ba ta cika magana ba, amma ta iya had'a husuma ta koma gefe tana dariya.
Duk da Allah ya mata baiwar kyau da sura me kyau amma ya zama a banza, tsabar munafuncin ta.
"Uwar dakina a kace min kina kirana."
Shiru Magajiya tayi mata, kafin ta ce mata.
"Kina da labarin sad'akar Marigayi a wurin Fulani karama ta ke?" Murmusa mata ta yi, sannan ta ce mata.
"Hmm! Sandar dukar gurgu, yana kallo ake saro shi. Uwar dakina ai wannan ba sabon labari ne, domin dai Mahaifin ki ya dauki sad'akar Marigayi ya kaiwa wacce munafukar matar."
"Tabdijam lallai saniyar da bata da Jela, Allah ke Kore mata kud'a." Magajiya ta fadi haka cikin jin haushi, a ce mahaifinka shi zai zama tsanin ruguza ka.
Kamar Zuwairah ta san abin da Magajiya take tunani ta ce mata.
"Ai wasu dangin al'ajabi ne, suna tare da kai suna maka yankar baya. Allah na tuba, ai tsuguno bata kare ba, an sai da kare an sayi mage. Yo wannan ai shi ne burmawa kai wuka."
Sake cika tam Magajiya tayi tana kallon Zuwairah da take kara mata ingiza me kantu ruwa.
Mikewa Magajiya tayi sannan ta sallame Zuwairah.
Domin kara mata zafin kai take akan wanda yake cikin shi.


Sai kai gwauro take tana kai mari, ta rasa meke mata dadi domin tana hango yadda mahaifin ta, ya ci amanar ta, a kan idanunta ya tafi ya dauko matar da suka haɗa miji da ita, sannan ya dauke ta, ya kai wa matar da suke asalin kishi kamar zata mutu. Domin ko ba a gaya maka ba, lokacin da sarki Hayatudeen Abdullahi Noye yake raye yafi nuna kaunar shi a kan Fulani karama, da Yaran ta.
---
Sauran dakunan cikin gidan, sun ji labarin abin da ya faru. Sai abin ya zama kamar da ba'a da isgilanci, yadda aka fara sakewa bayin Magajiya magana marasa dad'i.


Wannan ya kara fusata Magajiya, domin wannan ai cin mutuncin ta ne, dan haka ta saka aka kira mahaifin ta, shiru suka yi.
"Baba me ka aikata haka? Kasan yadda ake zaman kishi a gidan nan, amma har zaka dauko wata sad'akar Marigayi, ka kaiwa Fulani karama ai sai a watsar da ita idan taso ta rayu ko ya mutu"
"Ikon Allah, amma ke na fara kawowa Kubrah kika ce baki bukata ko? Toh ita da ba ni na haife ta baki ga ta amshe ta ba?" Kura mishi ido tayi, kwafa tayi sannan ta mike tana faɗin.
"Umma, umma biyu, ta fi umma ɗaya. Kuma ina baka shawarar ka warware batun ajiye ta wurin Fulani karama."
Murmusa mata ya yi, sannan ya ce mata.
"Yau da gobe kayar Allah, komai gudun mutum ta kamo shi, dan haka babu gudu babu ja da baya a can zata zauna."
"Baba har da kai, za a min zagon kasa?"
Kwafa tai ta wuce dakin ta, kad'e babban rigar shi yayi ta wuce abin shi duk abin da tayi ita ta sani ba zai fasa kudirin shi ba.
--
Kwana biyu a tsakanin, Kubrah ta koma sabon bangaren ta, inda aka zuba mata bayi da kunyangi, bayan waɗanda tazo da su, Ya Musa yana kan ta, ita da abin cikin duk wani abun da ake bukata yana tsaye.


Kwanan ta uku da shigowa Masarautar.
Da dare, tana barci sai wani irin take, mafarkin ga wasu kuraye sun taso ta, a guje sosai suke bin ta da gudu.
Dakyar ta fada wani rami.
ramin kuma ruwa ne a cikin shi, tana kokarin fitowa taji kamar an daki cikinta. Zafin dukar ya saka ta bude idanun ta a zahiri.
Tana me share zufar da yake karyo mata, a tashi ta yi tana me nufar meke wayin ta, ta kama ruwa sannan ta fito, inuwar mutu ta gani, da sauri ta koma wuce gadon ta, ta kwanta.


Dakyar barci ya yi gaba da ita. Cikin barcin ta fara jin ciwon ciki kamar zata mutu. Haka ta yi ta dungure. Har kusan asuba, asuba nayi ta samu barci me dadi ya dauke ta..har ta fara barcin, ta ji kamar tana fitsari a kwance. Dakyar ta mike sai dai ta kasa tafiya, kara ta kwala.
.....
Fri/Nov/2022
#Mai_Dambu
*A HAUSA HISTORICAL ANCIENT*
*......DASHEN ALLAH 🌳*






Mai_Dambu...


```NAHMIFAK*
_Collections_


'''Ina mata iyayen giji! NAHMIFAK collections tana muku albishir tare da tallata muku hajarta! Kayan mu sun kunshi Atamfa yar gaske! Laces Ubansu zuwan Lagos! Turaren zamani na wuta kana da Humra tare da Lafayyar yar Sudan, ba nan NAHMIFAK collections ya tsaya ba akwai Materials da kayan Gyara Aure na mata. Muna Garin Gombe za a iya tuntubar Number tarho din mu ta nan 08090744767 sai kun zo muna da sauki da rahusa! Kasuwa akai miki dole! Da abani labari Gara na bada```


BABI NA SHIDA (6)


Sunkuyar da kai ya yi, wannan wacce irin dama ce haka yarsu ta samu haka? Waye shi da zai ce baya buƙatar haka? Don haka ya yi kasa da kai ya ce musu.
"Ai da kai da kaya duk mallakar wuya ce, duk abin da ya dace zaku iya yi wallahi ba ni da haufi"
Gyara murya Sarki Hayatudeen ya yi sannan ya ce masa.
"Ka nime izinin Yar da Mahaifayar." Yayi maganar da tausassawa.
"In sha Allah, babu matsala a wurin mu" sannan ya tashi zai tafi , sarki Abbas ya ce mishi.
"Dukiyar ta fa?"
"A'a sai na nime izinin kamar yadda kuka ce" ya basu amsa, sannan ta tafi. Suna zaune da Inno, tana dokin kofa Inno tana cikin dakin tana kad'i, domin masakiya ce babba a cikin Masarautan Rano.
Dakin ya shiga ya labartawa Inno abin da ya tawo da shi, da kuma dalilin kiran shi.
"Malam ni ba alakar ce take ba ni tsoro ba, a'a kawai yadda masarautar Deehar zasu amshi yarinyar ce, duk da kasancewar masarautar Rano bata kai ta girma ba, amma ina jin tsoron kar wani abu ya shafi rayuwarta. Wallahi Allah daya kenan ban so ya kasance sad'akar sarki ba, domin zan so tayi aure ta samu yancin kamar kowacce mace. Amma Allah ya fimu sanin dalilin haka, Ubangiji ya sanya albarka da Alkhairi."


Kawai bata da yadda ta iya ne, amma wallahi da ba zata tab'a yarda da irin wannan auren ba kuma shima Malam Audi ya gamsu da yadda ta nuna mishi illar haka.
A can kuwa kasa zama Sarki Hayatudeen ya yi, ...


"Wai kasan Allah duk abin da zaka yi sai dai kayi, tunda na baro barguna masarautar Deehar, ga wata bargon nasan zata lullube ni, har tsakar kaina domin makarin sanyi ne na hango."


Girgiza kai Sarki Abbas na Rano yayi sannan ya ce mishi.
"Wallahi ba zaka mai da ni, irin ka ba, kasan a cikin gidan ka akwai jikokin ka sa'aninta?" Komawa yayi ya zauna dabas ya ce mishi.
"Na sani amma haka ba yana nufin ba zan mori lokaci na bane, taya ma zan ga abu ya..." Makalewa maganar tayi sakamakon isowar Malam Audi.
Ya zauna tare da kallon kasa ya ce musu.
"Allah ya baka nasara, mu ba wasu ba ne facce bayi." Sai da yaja iska kafin ya cigaba da cewa.
"Kuma mun san kai adalin sarki ne, rayuwarta da makomar ta muke hangowa. Da a ce a matar ka ce da sauki, toh Allah ya zab'a mana abin da yafi Alkhairi "
"Sun amince?" Sarki Hayatudeen Abdullahi Noye ya tambaye shi.
"I sun amince "
"Alhamdulillahi, amma ba zan tirsassa muku ba, idan baku yi na'am da ni ba na gode " kwarjinin da cikar kamala yasa Malam Audi ya amince, a daren aka tara wasu daga cikin mutanen fadar aka bawa Sarki Hayatudeen Abdullahi Noye Kubrah, duk da a kwarkwarah ce, sai dai an biya kudinta, sama da yadda ake biyan na Ya me yancin. Babu kunya ya ce a kawo mishi ita. Zungure shi sarki Abbas yake, ya juya ya kalle shi. Bayan sun tashi ya ce mishi.
"Amma dai baka da nauyi sai na jikin ka "
"Yo dama waye ya gaya maka ina da nauyin abani bargona, na wuce da ita babu dalilin da zan ga doguwar mace na kyaleta wallahi "
"Allah ya shirya rayuwarka " shafa gemun shi ya yi, sannan ya nufi masaukin shi, dan ba zai iya halin Abbas ba.
Yana shiga shi da Ya Musa suka tattauna, sannan ya shiga ban daki ya watsa ruwa. Sannan ya fito ya saka kayan shi, kafin ya dawo zauren ya zauna yana hutawa, can dare ta fara rabawa, kafin yaji sawun takun mutane, Fulani Hadiza tana bayan mai Martaba, Jakadiya tana rike da hannun Kubrah da take ta shashekar kuka. Tashi ya yi zaune ya zuba musu idanu. Bayan ya amsa sallamar su, zama tayi can, Fulani Hadiza ta ce Jakadiya.
"Wuce da ita can dakin"
Sannan ta juyo suka kara gaisawa.
"Yarinya ce fa, wancan watan ta cika shekara goma sha uku."
"Hmm".ya fada yana komawa kishingid'en shi. Tashi tayi suka fita da jakadiya.
"Abokina karka manta dai yarinya ce fa"
"Yar tayyi ce" ya fada a gatse, tashi ya yi shima ya bar dakin zauren, can sai ga Ya Musa, yadda ya bar shi haka ya dawo ya same shi. Haka ya ajiye katon tiren da jakadiya ta nashi, sannan ya ajiye ya mishi sai da safe.
---- Ya jima zaune a wurin kafin ya shiga dakin bayan ya kashe mai da yake ci a zauren ya shiga dakin, tuntube yayi da ita, a hankali ya tsaya itama a firgice ta farka, ta mike tana zare idanu.
Riko hannunta yayi, zata saka mishi kuka ya janyo ta, jikin shi.
"Muje kici wani abu!"
"A'a wurin Inno zan koma"
Ajiyar zuciya ya sauke sannan ya shiga murza wuyar hannunta, zuwa tafin hannun ta. A hankali ya samu damar janyota sosai jikin shi, har suka karasa saman shimfidar shi, yana shafa bayan ta, da hannu daya. Daya hannun yana murza yatsunta. Ganin yadda tayi lakwas, kamar ya zare mata laka. Yasa shi janye Mayafin ta, ya daurata a saman cinyarsa yana faɗin.
"Zan kai ki wurin Inno amma zaki taya ni hira, akwai dodo a dakin nan da kura."
Zaro idanu tayi zata mishi kuka, ya kai bakin shi dokin wuyarta, ya sumbace ta.
"Kar ki damu ai ke Jaruma ce babu abin da zasu iya min, tunda kina tare da ni "
Ya fada yana wasa da gashin kanta, gefe guda yana goga hancin shi a kafad'arta. Bai san dalilin da ya ji haka ba, amma ko Lantana da Zinaru ai sun fita shekaru sune ma kanana a cikin gidan shi, amma baki daya yadda yake jin shi akan ta,.kamar bai tab'a aure ba, dan haka ya kwantar da ita sannan ya cire rigar shi, ya rungume ta. Toh an rigada an gaya mata cewa duk abin da zai mata kar ta hana ko tayi kuka, don haka tayi shiru.
Tunda ya kwantar da ita, ya zare yar zanin sakin da yake jikin ta, ya yasar can, sannan ya janye rigar jikin ta sama ya cire mata shi. A hankali ya janyota jikin shi yana shafa bayan ta, hawaye ne ya fara zuba a idanun ta, bata tab'a ganin haka ba, a hudubar da jakadiya ta mata cewa tayi matukar tayi kuka, sai tsawa ya fado akan ta, dan haka tayi shiru tana jin kuka na son zuwa amma tana kokarin hàdiye kukan.


A hankali ya haɗa fuskar shi da nata, yana sumbatar ta, har zuwa dokin wuyar ta. Hannun shi ya kai yan kirgan danginta, da suka fara turo kai kamar murfin batta, ya kai bakin shi cikin nutsuwa yana lasar su, kamar wadda bai tab'a mu'amala da wata mace ba.
Haka yake lagudar su,.tun daga tushen su har zuwa saman su. Tsotsa yake yana lasar su, bai tsaya a hakan ba, sai da ya saka hannun shi cikin dan kamfen ta, ya raba ta da shi ya cigaba da lashe ta, idan da zaka ga abin da yake sai ka rantse da Allah irin matashi dan shekaru ashirin da hudu ne, gabaki daya ya sussuce ita din kawai yake muradi, sai da ya rage kirshiwan shi, sannan ya gyara mata ƙwanciya, suka da barci.
Koda asuba da ya farka wanka yayi itama ya sata a gaba tayi wankar yana gaya mata yadda zata yi.


"Zan tafi masallaci, dan haka Innar ki zasu zo kuyi sallama an jima zamu wuce"
Gyada kai tayi, dawowa ya yi gaban ta sannan ya sumbaci goshinta, kafin ya fita daga cikin dakin. Sallah tayi ta cigaba da zama, sai da taji muryan iyayen ta, ta fito da gudu ta fada jikin Inno.
Kuka take tana faɗin.
"Inno muje gida ba na son nan don Allah"
Shafa kanta tayi sannan ta ce mata.
"Ki kwantar da hankalin ki, in sha Allah babu abin da zai faru sai Alkhairi. Ayi hakuri kowa da haka ya girma, kar ki sake ki rena shi" haka tayi ta mata nasiha, sannan ta hada mata kayan ta da ta shigo da shi ta mika mata. Can kuwa suka tafi sannan aka saka Jakadiya ta fito da ita.
Suka fito waje, gari bai gama wayewa ba, suka bar masarautar Rano. Kuka take har gari ya waye, aka tsaya suka ci abinci. Kallon yadda take cin abinci a shagwab'e, yasa shi shafa fuskar ta. Ya janyota jikin shi. Haka suka cigaba da tafiya. Har dare ya yi dake sallah da abincin yake tsayar da su, sai gashi ta dan sake tunda take bata taɓa tafiya ba a rayuwar ta,.sai yau.
Koda suka yada zango aka kafa musu tanti, aka yi shimfida. Riko hannun ta ya yi ta fito daga keken dokin ta fito tana kallon waje. Cikin tantin ta shiga dake an yi shi babban tanti ne har da wurin wanka dan suna dauke da kome da kome ne.


Wanka tayi da alola tazo tayi sallah magariba da Isha, can ya musu ya shigo da abinci. Me zafi da kyau. Shima Sarki Hayatudeen ya shigo kusan a tare suka ci. Janyo ta yayi yana faɗin.
"Hadizatul Kubra, zo nan ki min tatsuniya."
Kallon shi tayi kafin ta matsa jikin shi, idanun shi yana kan fararren cinyoyinta. Kamar madara tsabar fari domin kana tab'a ta jini zai taru a saman fatar. A hankali ya saka yatsun hannunta a cikin bakin shi, yana tsotsa yana shafa cinyoyinta.
Shi kan shi ko a cikin matan shi dalilin da yasa yake son Fulani Karama ba don kome bane sai doguwar mace ce, shi yasa yake mutuwar kaunar ta. Yau da ya kuma samun Kubrah sai yake ganin kamar dace yayi daga Allah, dan haka a hankali ya shiga birkita yar karamin ƙwaƙwalwar ta, can yayi wurgi da rigar jikin ta, ya fara lashe jikin ta. Yana murza yan kananan nonuwarta. Yana tsotsar su kamar zai cinye su. Hannun shi yana kasanta, yana wasa da yar kunamarta. Bakin shi ya cire lokacin da yaji sautin kukan ta yasa shi rufe mata bakin ta da nashi, yana me zaro harshen ta, yana tsotsa hannun shi yana kasanta. Mika take tana sauke ajiyar zuciya ya zare bakin shi ya ce mata.
"Ki rike ni Hadizah!"
Yadda jikin ta, yake rawa yasa take bin duk abin da ya ce mata.
Wata bamagujiyar lasa yake mata, tun daga bakin ta, har zuwa ramin Cibiyar ta, ya saka harshen shi yana lasar ramin, kafin ya zare hannun shi ya kaiwa kasanta wani irin sumbata, da yasata jan numfashi kamar zata suma. Hannun shi ya kai bakinta ya toshe mata baki, ya shiga shayar da ita irin tashi salon kaunar me cike da mamaki da al'ajabi. Shi kan shi yana matakin da yake buƙatar mace...
13/Nov/2022
*A Hausa historical ancient*
#Mai_Dambu
*......DASHEN ALLAH 🌳*